کد مطلب:34019 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:155

روش موضوعی











در این روش، موضوعی خاص مورد نظر قرار می گیرد و به نهج البلاغه عرضه می شود و كلیه ی مطالبی كه مستقیم یا غیر مستقیم، موضوع مورد نظر را تبیین می كند، استخراج می شود و پس از بررسی دسته بندی می گردد و سپس جمعبندی آن مطالب ارائه می شود.

بدین ترتیب مباحث مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، تربیتی، اعتقادی و جز اینها می تواند مورد بررسی قرار گیرد.

از مزیتهای اینروش آناست كه بحث كمتر دچار پراكندگی می شود و یك كل نگری نسبت به موضوع مورد بررسی حاصل می گردد و نیز جوانب مختلف یك امر لحاظ می شود و تبیینی كالم نسبت بدان صورت می پذیرد.

در این روش می توان به نظریات امام (ع) درباره ی یك موضوع خاص یا سیره ی آن حضرت در مواردی مشخص دست یافت.

ر این روش سخنان امام (ع) كه در مواضع گوناگون بیان شده است، یكدیگر را معنا می كند و جهت صحیح را دربر داشت از نهج البلاغه نشان می دهد، زیرا نهج البلاغه پیكری واحد است كه سراسر آن هماهنگ و ابتدا و انتهای آن یكسان است و همه ی آن از یك سرجشمه ی زلال جوشیده است و نازلات یك روح است و بتمامه دارای یك سبك و

[صفحه 342]

طرز و از نظر سیاق و بافت و منطق یكپارچه است.[1] این ویژگی نهج البلاغه زمینه ی لازم را برای مراجعه ی موضوعی و مطرح نمودن درد و مكل و گرفتندرمان و راه حل آماده ساخته است.


طبیب عشق مسیحا دم است و مشفق لیك
چون درد در تو نبیند كه را دوا بكند[2].


با توجه به محدویتهای زمانی و موضوعی روشهای ترتیبی و تجزیه ای، روش موضوعی از جنبه های مختلف كارآ و مفید است[3] و از مزیتهای آن این است كه با رعایت مقدمات و آداب، مانع برداشتهای نادرست می شود.

البته بایدرد نظر داشت كه روش موضوعی بی نیاز از دو روش دیگر نیست و آن روشها به عنوان ابزارهایی اساسی این روش را مدد می دهند.

بر این سیاق آثاری وجود دارد و تلاشهایی مفید انجام شده است و تالیفاتی درباره ی موضوعات معرفتی، سیاسی، اجتماعی، تربیتی، تاریخی و اقتصادی و جز اینها در نهج البلاغه صورتگرفته است كه در بخش كتابشناسی معرفی می شوند.

[صفحه 345]


صفحه 342، 345.








    1. ن. ك: شرح ابن ابی الحدید، ج 10، صص 129 -128.
    2. دیوان حافظ شیرازی، ص 73.
    3. ر. ك: محمد باقر الصدر، المدرسه القرآنیه، دارالتعاریف للمطبوعات، بیروت، صص 38 -7 (در مرجحات روش موضوعی).